Czyszczenie monet

Czyszczenie monet jest bardzo trudnym i odpowiedzialnym zajęciem. Niektórzy kolekcjonerzy uważają, że czyszczenie monet jest niepotrzebne i każde zabrudzenie traktują jako naturalny stan rzeczy pojawiający się z czasem. Inni natomiast czyszczą każde zabrudzenia znajdujące się na monetach by do złudzenia przypominały one stan prawie menniczy.

Czyszczenie monet stanowi więc subiektywny i indywidualny problem każdego kolekcjonera. Pewne jest natomiast, że jest to czynność skomplikowana i przy niedostatecznej wiedzy i umiejętnościach można nawet zniszczyć monetę. Dlatego niedoświadczeni i początkujący kolekcjonerzy powinni skorzystać z usług firm numizmatycznych zajmujących się profesjonalnym czyszczeniem monet.  jest to opłacalne jeśli moneta posiada określoną wartość, gdyż takie usługi kosztują odpowiednią cenę. Na pewno nie powinno się czyścić samemu lustrzanek, gdyż są to monety szczególnie wrażliwe na wszelkiego rodzaju dotyk i bardzo łatwo je uszkodzić. Nie powinno się również czyścić patyny, gdyż stanowi ona naturalną ochronę monety przed czynnikami zewnętrznymi. Wielu kolekcjonerów uważa ponadto, że patyna jest ozdobą monety i są gotowi zapłacić za taki numizmat większą cenę. Są jednak zabrudzenia, szczególnie na starych monetach, których usunięcie może znacznie przyczynić się do poprawy stanu i jakości, wyostrzenia napisów, znaków menniczych czy zapobiegnie dalszej degradacji monety. Różne numizmaty, zależnie od tego, z czego są zrobione, należy czyścić inaczej.

Czyszczenie monet złotych:
Złoto jako metal szlachetny nie wchodzi w związki chemiczne z pierwiastkami go otaczającymi, stąd też zanieczyszczenia jakie mogą mieć te monety dają się łatwo usunać. Najczęściej spotykane zabrudzenia monet złotych to:
- tłuszcz - najlepiej usunąć letnią wodą z mydłem używając do tego szczoteczki,
- czerwone plamy - są to tak zwane tlenki żelaza pochodzenia zwierzęcego. Njaprościej usunąć je wkładając monetę do roztworu kwasu solnego 7%,
- zielone plamy - spotykane często na starych monetach, które przez pewien okres czasu znajdowały się w ziemi. Usuwamy przez zanurzenie monety w roztworze kwasu siarkowego  (1 cz. kwasu rozpuszczona w 4 cz. wody) z dodatkiem dwuchromianu sodowego (3 g, na 100 cm3 wody).

Czyszczenie monet srebrnych:
Srebro, w odróżnieniu od złota, wchodzi w reakcję chemiczne z wieloma substancjami. Niewielkie zabrudzenia najlepiej czyścić wodą z mydłem. Domowym sposobem czyszczenia srebra jest pasta do zębów. Sprawdza się ona przy lekkich zabrudzeniach. Nie należy jednak używać do czyszczenia monet srebrnych szczoteczki do zębów ani tym podobnych przedmiotów, gdyż twarde włosie może zarysować monetę. Silniejsze zabrudzenia należy usuwać za pomocą kwasku cytrynowego. Czyszczenie kwasem cytrynowym usuwa siedź powstałą na powierzchni monety srebrnej, lecz użycie tego sposobu wymaga kilkukrotnego powtórzenia, gdyż kwas ten jest stosunkowo łagodny. Inne sposoby na usuniędzie siedzi to:
- śniedź zielona stanowi produkt wiązania się dwutlenku węgla z miedzią zawartą w stopie monety. Śniedź zielona nie narusza srebra. Sposobem usuniędzia tego nalotu jest kąpiel w roztworze amoniaku 8%. Amoniak jest bezpieczny, gdyż nie rozpuszcza srebra. Drugim sposobem pozwalającym na usunięcie śniedzi zielonej z powierzchni monet srebrnych jest kwas siarkowy o 2-5% stężeniu z dodatkiem dwuchromianu sodu (3g na 100 cm3 wody).
- śniedź liliowo-czarna lub czarna - powstająca na powierzchni monet srebrnych w wyniku działania ognia. Należy czyścić ją  tymi samymi środkami jakimi usuwa się miedź zieloną, ale o nieco większym stężeniu.
Czyszczenie monet miedizanych i mosiężnych:
Miedź wraz z różnymi domieszkami jest najczęstszym składnikiem monet. Jest to metal nieszlachetny łatwo wchodzący w reakcję chemiczne z innymi związkami, dlatego przy czyszczeniu takich monet trzeba zachować największą ostrożność. Przy niewielkich zabrudzeniach dobrą metodę stanowi woda z mydłem.
Najczęstrzym zabrudzeniem na monetach miedzianych jest śniedż  koloru zielonego. Zabrudzenia takie usuwa się za pomocą 5% roztworu ługu sodowego lub 5% kwasu solnego.
Czyszczenie monet cynowych:
Przy czyszczeniu tych monet należy zachować szczególną ostrożność, gdyż metal ten wchodzi w reakcję z wieloma środkami chemicznymi zmieniając nieodwracalnie swoje właściwości. Nieumiejętne stosowanie chemikaliów może po prostu zniszczyć monetę. Monety zaatakowane „chorobą cynawą", tzw. „cynową zarazą"  należy czyścić w roztworze kwasu siarkowego 2-5% lub 5% ługu sodowego.

Pamiętać należy, ze po każdym zabiegu chemicznym przeprowadzanym na monecie zachować należy szczególną ostrożność, p[onadto trzeba wyczyszczoną monetę opłukać pod strumieniem letniej wody i wysuszyć.